Over centen voor mijn bijscholingen en mijn voorkeur voor Vadertje Staat boven Groot Moeke Overheid - naar aanleiding van een artikel 'Leerkrachten betalen bijscholing uit eigen zak' (hier)

Ik heb vaak - vooral de laatste jaren - bijscholingen uit eigen zak betaald. Ten eerste omdat de school het geld niet meer heeft - zeker sinds de levensnoodzakelijke zwarte kas er onmogelijk gemaakt is. Dat komt onder meer omdat de bijscholingen sinds de subsidiëring ervan drastisch opgeslagen zijn in prijs, zoals ge dat ook ziet met de prijs voor huizen ten gevolge van woonbonussen en lage rentes.

Ten tweede omdat de school - wegens de kosten en praktische problemen met lesuren die niet ingevuld raken bij te veel afwezigen - vroeg dat er maar één (1) persoon per vakgroep zou gaan, zodat er achteraf nog een hoop verslaggeving diende te gebeuren. Verplicht. Terzijde gezegd: toen de bijscholingen niet gesubsidieerd waren, vonden ze - alvast in mijn sector - altijd plaats in onze 'vrije' tijd (weekend, woensdagnamiddag, avonden). Maar de laatste jaren was het gewoonte daar schooldagen voor te gebruiken, wat mij niet erg zinde, want ge wilt nu eenmaal zoveel mogelijk interessante lessen geven bij leerlingen die u niet kunnen missen.

Ten derde omdat er bij een 'officiële' bijscholingsaanvraag een papierwinkel hoorde waar ik nooit zin in had maar die moest bewijzen aan de inspectie hoe goed we het wel deden. Ik weet dat mijn directie er bijwijlen wanhopig van werd, dat ik niet wilde meedoen aan die papierslag, maar ze was anderzijds heel tevreden dat ik, wanneer het op lessen, leerlingen, loyaliteit aankwam, goed wist wat ik deed en vertelde. Daarmee weet u meteen de reden waarom ik me dat kon permitteren.

Ten vierde en ten voornaamste omdat de 'officiële' bijscholingen zodanig van pedagogische nieuwlichterij overladen zijn, dat ik door er wel heen te gaan het ministerie achteraf zou opzadelen met dure dagen ziekenverlof wegens acute pedagogische misselijkheid en indigestie. Ik vergast u op een vluchtig menu van dergelijke thema's, uitblinkend in ondoorzichtig jargon: 'Als team samenwerken aan ... - De eigen competenties versterken - Samen in dialoog over ... - Het (zoveelste) nieuwe leerplan - Verantwoord omgaan met ... - Verbindend samenwerken aan geïntegreerde zorg - De aanpassing van de regelgeving over ...' Ik krijg al allergische jeuk van het in te tikken alleen. Door dit officiële circuit te mijden, kon ik kiezen wat ik wel wilde volgen en leerde ik tenminste nog iets bij zonder opdringerige indoctrinatie te moeten ondergaan. Ik heb vaak medelijden gehad met mijn jonge collega's die zich die vrijheid niet konden permitteren en, om goede evaluaties te krijgen, er wel heen moesten zonder een zier slimmer te worden, terwijl ik dingen volgde die me interesseerden.

Van dit alles beschuldig ik niet zozeer de school. Die is in alle richtingen gebonden door de regeltjesdictatuur van de overheid, die - foutief, ik leg het seffens uit - het principe hanteert van 'wie betaalt, bepaalt'. Sinds einde jaren 90 is ons Grote Moeke Overheid een bemoeizuchtig kreng geworden en vindt ze om de haverklap 'verbeteringen' uit, die natuurlijk geld kosten, wat ze dan weer na een tijdje niet meer heeft. Gevolg: de 'verbetering' komt neer op extra werk voor school en leerkracht. Want ze wordt vanzelfsprekend nooit afgevoerd. Nee, geef mij maar terug de tijd van Vadertje Staat. Die liet ons tenminste met rust en vertrouwde erop dat wij wisten wat we deden. En voor wie dacht dat dat het verkeerde systeem was: heeft u de indruk dat het onderwijs erop vooruit gegaan is sinds Moeke er zich met al haar gepamper en geknuffel mee moeit?

Wat het principe 'wie betaalt, bepaalt' aangaat. Niet de overheid - lees: de minister van dienst, zijn administratie en adviseurs - betaalt, maar de belastingbetaler, te weten de mensen die hun kinderen naar een bepaalde school sturen, de familie van die kinderen, de ex-leerlingen, de leerkrachten ... van die school enz. De keuze van die mensen bepaalt wat er in die scholen dient te gebeuren, want zij maken duidelijk door naar die school te gaan, dat zij het project aldaar goed vinden. Om een voorbeeld te geven. Als ouders en kinderen overtuigd voor Latijn blijven kiezen in een eerste jaar, dan heeft een overheid niet te bepalen dat dit beter wordt afgevoerd. Zo simpel is dat. Sinds wanneer trouwens heeft de overheid van ons de toelating gekregen te bepalen wat wij moeten denken en kiezen? Haar ambtenaren, ministers en 'onderwijsspecialisten' hebben zich die bevoegdheid gewoon toegeëigend, aangestuurd vanuit politieke strekkingen die de sleutel tot hun 'revoluties' zoeken in de gespoelde hersentjes van kneedbare kinderen. Een overheid moet onderwijs organiseren, mogelijk maken. Niet de gedachten ervan bepalen. Minister is Latijn voor 'dienaar'. Niet 'baas'. Administratie: 'hulp bij het dienen'. En al helemaal niets wijst op een betekenis als 'denker in andermans plaats'.

Ja, ik weet dat ik nu vloek in sommigen hun nieuwe kerk. En van harte en als het moet nog vaak. Ik ben een voorstander van vrij onderwijs, in die zin dat ik als leraar niet om de haverklap door de politieke wind wil aan- en bijgestuurd worden maar kinderen wil inwijden in een lange, gevarieerde traditie van denken over het leven, zichzelf, de wereld. Ik weiger een kantoorklerk te zijn die de geweldige ideeën van steeds wisselende politici verplicht enthousiast aan de man brengt en die erop afgerekend wordt, telkens wanneer hetgeen waar zij van bevallen zijn niet levensvatbaar blijkt. Ziedaar de ultieme goede reden om 'hun' centen voor hún propaganda niet te willen, zelfs al zijn het hun centen niet, maar in feite de mijne en die van mijn buren.